îáåà
åúéàåø ëììé | úåùáéí
åîñåøåú | éùåáéí
åãîåéåú îôúç | îôìöåú
àåëìåñéä åîñåøåú
|
"ëê
äáéñ ä÷åó äàøåø ùì ä÷éõ àú äùçó äáåä÷ åàú éìãéå æäåáé äùéòø. äñôðéí äîåáñéí
áìòå àú âàååúí, äôðå òåøó ìñôéðåúéäí äâàåú, ùäôëå ìáìéì ÷åøåú îøåñ÷åú åàøéâéí
îøåèùéí, åðñå öôåðä, áîòìä òøáåú îåëåú øåç, àì òáø äéòøåú ùøàùí äöäáäá ðéùà
îîøåîéäí ùì îãøåðåú ñìò úìåìéí. ø÷ îòèéí îäí ðèìå òéîí àú äòåâðéí ùâéìôå
àáåú-àáåúéäí; áàùø äâåìéí, áîðåñúí îùåèé äøàîâ'éøéí åùåå÷é äòáãéí ùìäí, äèéáå
ìãòú ëé äí, áðéäí åáðé-áðéäí ìà éùåáå ìùåè áéí äôúåç". áðé
äåàøú'àøé äòúé÷éí äéå, ìôðé äîñåøåú âæò ùì ñôðéí âáåäé ÷åîä ùúåàøå ëáòìé òåø
áäéø åùéòø öäåá ùåôò – áðéâåã ìéøéáéäí äîåùáòéí, äøàîâ'éøéí áòìé äòåø áâååï
äæéú åäùéòø äçåí-îáäé÷; åìîøåú æàú ðøàä ùçì÷å òí äøàîâ'éøéí ëîä úëåðåú îùåúôåú
– ìøáåú îáðä âåó âîéù åîåö÷ ôçåú îùì äàð'îéøéí, åðèéä ùì øáéí îäí ìâååï
òéðééí éøå÷ áåä÷. ìàçø
ùàåúå òí òúé÷ ùì ñôðéí äåëä ùå÷ òì éøê áéãé äøàîâ'éøéí åùàøéåúéå òæáå àú äéí
åðñå öôåðä åìîòìä àì îçñä äéòøåú äâáåäéí ùðåùàéí ëòú àú ùîí, ðøàä ùäåàøú'àøé äúòøááå
áùáèéí î÷åîééí ãåîéí ìîãé ìôàø'ìéì ùì á÷òú ÷ééøï– åîàåçø éåúø äúòøááå (áòé÷ø
äîòîãåú äòìéåðéí ùìäí) âí áàð'îéøéí åáîòè ãí ùì àåøâé òøôì. øáéí
îäåàøú'àøé ùì äéåí îæëéøéí îàã àú äôàø'ìéì áîáðä äâåó åá÷åîä ðîåëä éçñéú, åâí
áùéòø ùåôò äëåìì ìà àçú âí ôàåú ìçééí àøåëåú åîñåìñìåú; àåìí áðéâåã ìâååï
äçåí-àãîãí äðôåõ àöì äôàø'ìéì, äøé ùøåá äåàø'úàøé äí áòìé ùéòø áâååðéí ùåðéí
ùì öäåá òã çåí áäéø òí âååðéí öäáäáéí àå æäåáéí, ëîå âí áòöîåú ìçééí âáåäåú
åìçééí ñîå÷åú îàã (åìà ø÷ áâìì äçéáä äòæä ùì øáéí îäí ìîù÷àåú çæ÷éí ìîãé).
äâáøéí ùì äåàøú'àøé, äøáä éåúø îäôàøìéì, îçááéí ëéåí ùôîéí òáåúéí åîèåôçéí,
îäí îùåëéí ëìôé îòìä; åàéìå äðùéí – ùéòø àøåê, ùåôò åîñúìñì á÷öåúéå, ÷ìåò ìà
ôòí áöîä îñåøúéú îàçåøé äøàù. áúé
àöåìä åîùôçåú îéåçñåú, ùäúòøááå áàð'îéøéí áîäìê ùìèåðä ùì äàéîôøéä (ëåìì úçú
ùìèåï äçñåú ùì 'äðñéê äøí' ùì ùòø çåøó), åáòé÷ø àìå ùéùáå áçöø äðñéê äøí
å÷ìèå âí ãí ùì àåøâé òøôì, ðåèéí ìäéåú âáåäéí åçéååøéí éåúø, çì÷í áòìé úååéí
îòåãðéí ùîãâéùéí àú ãí äàéîôøéä å'àåø äéäìåîéí äðåööéí' ùæåøí áãîí – òí ëé
øåáí éøùå äøáä éåúø îâååðé äùéòø äáäéøéí ùì àáåú-àáåúéäí äñôðéí, äøáä éåúø
îàùø äùéòø äëää ùîàôééï àú øåá äàð'îéøéí åàåøâé äòøôì. ùîåú
ùì åàøú'àøé ôùåèé
òí ùîåú
ùì àðùéí ôùåèéí îùðé äîéðéí, îåøëáåú îùúé äáøåú: úçéìéú àåôééðéú áòìú îùîòåú
(åìà ôòí, ÷ùø ìùîåú àìéí àå øåçåú î÷åîéåú îâðåú), ùäéà æää ìùðé äîéðéí (äâí
ùéù úçéìéåú ùîæåäåú éåúø òí âáøéí, åëàìå ùîæåäåú éåúø òí ðùéí), åàçøéä ñéåîú
æëøéú àå ð÷áéú: úçéìéåú
îùåúôåú ìùðé äîéðéí: åàø–
äúçéìéú äðôåöä áéåúø, ùðåòãä ìöééï ùééëåú ìòí äåàøú'àøé. åàè,
åàî, åàð– úçéìéåú ðôåöåú ùäï ëðøàä åàøéàöéåú
ùì "åàø". úçéìéåú
æëøéåú – îáèàåú áãøê-ëìì ÷ùø ìàì äãåá ÷åèàæå; øåç èáò òåöîúéú àå àì èáò åñòøä
òúé÷ ùäåàøú'àøé ÷éáìå îäùáèéí ùéùáå áàéæåø ìôðéäí åäúòøááå òéîí. àîðí,
äîàåøòåú äàçøåðéí äåøéãå àú ÷øðå ùì äàì äæä àöì øáéí îäåàøú'àøé, àåìí
äúçéìéåú îåùøùåú îãé îëãé ìäòìí: ÷åè,
÷àè, ÷àæ, ÷åæ. úçéìéåú
ðùéåú – îáèàåú áãøê-ëìì ÷ùø àå æëø ìðàìøéùä– àìú ôøéåï òúé÷ä ùì äùáèéí
äòúé÷éí ùì äéòø, ùúåàøå ìà ôòí áãîåú ãáåøä àå ÷ùåøä ìãáåøé òð÷: ðàì,
ðéì, ðàø, ðéø, ðàñ, ðéñ, úçéìéåú
àçøåú åðãéøåú éåúø (ùðé äîéðéí): øàø,
øåø, ôåø, ôéø– îáèà ÷ùø ìéí åìâìéí. ñéåîåú
ùì ùîåú åàøú'àøééí âáøéí:
÷åׄ, ÷Æä, èåׄ, âׇä, âÆä, ãåׄ, ãå· ðùéí:
÷é, ÷éø, ðé, ðéø, îé, îéø, ãé, ãéø. àú
äùí àôùø ìçáø òí úå çéáåø àîöòé (') ëîå áùí àðîéøé, àå ìà. ãåâîàåú
ìùîåú ùì âáøéí åàøú'àøéí îîòîã ôùåè éäéå: åàø÷å
(Varko), åàø'÷Æä (Var’ke), ÷åè'âׇä,
÷àè÷å, ÷àæèå·, øàø'ãå, øåøãå. ãåâîàåú
ìùîåú ùì ðùéí åàøú'àøéåú îîòîã ôùåè éäéå: åàø÷é,
åàø'÷éø, ðàì'ãé, ðéì'âéø, ðéñ'ãé, ðàø'îé, øåø÷é, ôåø'îéø. ùîåú
ùì àöéìéí åùì îéú'ååàøé ùîåú
ùì øáéí îäàöéìéí åöàöàéäí éàøéëå àú äùí ìùìåù äáøåú, ëãé ìäãîåú ìùîåú
àð'îéøééí, àå ìôòîéí é÷çå ùîåú àð'îéøéí îîù. áîöá ùì ùí
"åàøå-àð'îéøé", äùí éåøëá îúçéìéú åàøú'àøéú åîùç÷ îúðâï éåúø òí ùúé
ääáøåú ùì äùí, ìà ôòí òí äùôòä ùì îéìéåú àð'îéøéåú. ìòåîú
æàú, øáéí îàåúí àöéìéí éçæé÷å âí áùí î÷åöø òí öìéì åàøú'àøé éåúø: ëê
ìîùì: äâáéøä åàø'îéøìéï ("åàøîé") ãåâîàåú
ìäôéëú ùí åàøú'àøé ôùåè ìùí ùì àöéì: åàø÷å–åàø'÷åøìåø ÷åèâä–÷åè'âàìøéï øàøãå–øàø'ãåøîéø ðàìãé–ðàì'ãéøìéï øåø÷é–øåø'÷éìãéï àöì
îéú'ååàøé, ìà ôòí éðñå ìøëê àú äùí, úåê äâéä ùìå ëëì äàôùø áàåøç ùäåìí éåúø
àú öåøú äãéáåø äîúðâðú ùì àåøâé òøôì. ëê ìîùì, "øàø'ãåøîéø" éäâä ë
"øàì'ãåøîéø" àå àôéìå ,øàì'ãåøîéì". ùîåú
îùôçä äåàøú'àøé
äòúé÷éí ìà ðùàå ùîåú îùôçä; ìòåîú æàú, äí äúçì÷å ì÷ìàðéí àùø ëëì äðøàä ð÷øàå
òì ùí ñôéðåú îìçîä âãåìåú, àùø òáøå îãåø ìãåø (åìôé çì÷ îäîñåøåú, ðàøâå áäí
ëùôéí). ôðéä
øùîéú ùì åàøú'àøé áéîéí äàìå ðòùúä úåê öéåï ùîå äôøèé, ëàùø ìàçøéä äîéìä
ú'àøÆä (ñåâ ùì ùééëåú è÷ñéú; áãéáåø î÷åöø "úÈ'à") åùí ä÷ìàï àå
äñôéðä: ìîùì –øàøãå ú'àøä ôÆàøÀðåÊìñÀ÷Èä, àìà,
ùâéøåùí ùì äåàøú'àøé îäéí åçåøáï äñôéðåú òìéäï äéúä âàååúï (äâí ùëîä îùôçåú
òúé÷åú ðùàå òéîï îæëøåú, ëâåï òåâðéí, ôñìåðé ñéôåï àå âìâì äâä), âøîä ìøåá äùîåú
äòúé÷éí ìäùëç, äâí ùëîä îäùîåú îåôéòéí òãééï, áãøê-ëìì áàåøç î÷åöø, áùîåú ëîä
îäéùåáéí áàéæåø[1];
øåá ä÷ìàðéí ãòëå áäãøâä, ëùäí îúçì÷éí áéï îùôçåú ÷èðåú éåúø åáúé àöåìä, åø÷
îñîëéí òúé÷éí éçñéú îæëéøéí àú ùîåúéäí äîôåøùéí. áäîùê,
ëëì ùäúòøááå òí ùáèéí ÷øåáéí ìáðé ôàøìéì, ëê àéîöå äåàøú'àøé àú îðäâí ùì
äôàø'ìéì ìôðéä îëåáãú äîöøôú àú ùí äàá ìùîí ùì äâáø àå äàéùä àìéäí øåöéí
ìôðåú áðéîåñ: ìîùì:
äçååàé øàøãå, ùâí ùîå ùì àáéå äåà øàøãå, é÷øà: øàøãå ú'àø øàøãåøå·, åàéìå
àçåúå åàø'ðé (ùâí ùí àáéä, îèéáí ùì ãáøéí äåà øàøãå), ú÷øà: åàø'ðé ú'àø
øàøãåøéï. àöéìéí
åàø'úàøéí, ìòåîú æàú, ðäâå ìà ôòí ìàîõ
ìòöîí ùí îùôçä, ùâí àí äúáññ áî÷åø òì ùí àá ÷ãåí (áãøê ëìì æä ùæëä ìúåàø
àöåìä îäàéîôøéä), ùéååä ìå öìéì àð'îéøé (ìîùì: ÷åø-åàø'÷àøéì), ëàùø
äîéú'ååàøé áùòø-çåøó åñáéáåúéä, îðñéí ìç÷åú öìéì ùì àåøâé òøôì (ìîùì:
åàø'ñéìðä).
|
ëúá
åòøê: âãòåï
àåøáê, þ2001 åàéìê.
© ëì äæëåéåú ùîåøåú. ùéîåù îñçøé å/àå ìîèøú øååç ëìùäé àñåøéí áúëìéú, áìà äéúø
îôåøù îäéåöø, áëúá åîøàù. öéìåí åäòú÷ä îëì ñåâ ùäåà îåúøéí àê åø÷ ìîèøú ùéîåù
ôøèé ùìà áúùìåí.